Herstel waterhuishouding ook in de bossen

Staatsbosbeheer is bezig met herstellen van de waterhuishouding in een deel van Nationaal Park Dwingelderveld. Doel van de werkzaamheden is om de natte natuur van het Dwingelderveld voor de toekomst veilig te stellen. Dat is even flink doorpakken, maar daarna keert de rust weer volop terug. En kan de natuur het heft weer in handen nemen.

Bosbeheer natuurlijk bos Witteveen
Bosbeheer-gevarieerd-dennenbos-lheebroekerzand_1

Bijna verdwenen

Bosbeheer kaartjeHet heeft niet veel gescheeld of een groot deel van die natuur was er niet meer geweest. Toen boeren aan het eind van de negentiende eeuw kunstmest gingen gebruiken, waren de eindeloze heidevelden als graasgebied voor het vee niet meer nodig. Daarom is 80% van die heidevelden – en ook veel stuifzand en veen – ontgonnen tot akkers en grasland. Gelukkig besefte Jac. P. Thijsse, een van de eerste natuurbeschermers van Nederland, dat het goed zou zijn om in ieder geval één groot heideveld voor de toekomst te behouden. Dat werd het Dwingelderveld. Bovendien werden tientallen kleine vennetjes, hoogveentjes en heideveldjes in de boswachterij Dwingeloo ontzien. Nu komt het er echter op aan om de bijzondere natuur die onze voorouders zo knap hebben weten te behouden in topconditie te houden. Daar komt heel wat bij kijken….

Groot project

Toen de meeste heide plaatsmaakte voor landbouwgrond en productiebos, werden overgebleven natte heidegebieden, nieuwe bossen en akkers eerst door een stelsel aan sloten ontwaterd. Dat had tot gevolg dat de overblijvende natuur flink verdroogde met alle gevolgen van dien. Sommige planten en dieren die thuishoren in de Drentse heide verdwenen een voor een. Nog steeds is verdroging een belangrijke bedreiging voor de natuurwaarden in het Dwingelderveld en voeren sloten kostbaar water uit het gebied weg. Het is dus tijd voor een offensief om zo veel mogelijk water – broodnodig voor dopheide, zonnedauw en gentianen – vast te houden. Doordat het Dwingelderveld een nationaal park is geworden, verplicht de Nederlandse overheid zich de overgebleven natuur optimaal te beschermen en te herstellen. Daarvoor zijn soms stevige projecten nodig...

Van landbouwgrond naar natuur

Een duidelijk voorbeeld daarvan is de Herinrichting van het Dwingelderveld, waar in januari 2011 mee werd begonnen. In het hart van het Nationaal Park, op de plek die tot door agrariers werd gebruikt, het Noordenveld, wordt gewerkt de bovenste laag van de bodem wordt afgegraven, zodat hier zich weer natte heide kan ontwikkelen. Daarmee wordt het totale heidegebied nog groter dan het nu is. Door de afgegraven grond te verwerken langs de A28, wordt het gebied ook stiller. Omdat er geen landbouwgrond meer in het gebied ligt, kunnen de diepe landbouwsloten dicht en krijgt het gebied weer zijn natuurlijke afwatering. Ook voor recreanten wordt het gebied aantrekkelijker. Er komen nieuwe paden voor recreanten, waaronder een mindervalidenpad.  Op deze website staat daar meer over te lezen.

Op weg naar een natuurlijk bos

Al eerder begon Staatsbosbeheer in het Dwingelderveld met zo’n groots project. Dat is goed te zien aan weerskanten van de weg van Spier naar Lhee. Grote stukken naaldbos zijn daar verdwenen om plaats te maken voor open gebieden en opkomend jong bos. De sloten die vroeger zijn gegraven om laagten te ontwateren, om bos aan te leggen, zijn of worden nog gedempt. Door de hogere grondwaterstand die hier ontstaat, zullen de naaldbomen in het productiebos grotendeels afsterven. Om het hout nog te kunnen gebruiken, was het nodig om in de winter van 2004-2005 veel van die bomen te kappen en af te voeren. Nadat de bomen zijn geveld gaan de sloten dicht en kan het water weer zijn werk doen. Overigens zijn voornamelijk lariks, douglas of fijnspar gekapt, boomsoorten die niet oorspronkelijk in dit gebied voorkomen.